Voor onze grootouders was het zo klaar als een klontje: eten volgens het seizoen. ’s Zomers eet je tomaten, mais en boontjes, in de lente rabarber en asperges, pruimen als de bladeren vallen en in de winter knollen en alles uit de weckpot.
Waarom dat nu een stuk lastiger is? De komst van de supermarkt… In de schappen liggen sommigen groenten zoals broccoli, courgette, spinazie en aubergine het hele jaar door in de schappen, waardoor het lijkt alsof het seizoen eindeloos lang is.
Waarom volgens het seizoen eten beter is voor het milieu
Dat hebben we te danken aan nieuwe teelttechnieken en globalisering. Groenten en fruit hoeven nu, in tegenstelling tot de pre-industriële revolutie, niet meer verbouwd te worden op ons eigen achterland. Met gemak verschepen we gigantische hoeveelheden voedsel naar de andere kant van de wereld, of sneller nog, per vliegtuig. Waar vroeger een stad nauwelijks bestaansrecht had in de woestijn vanwege een gebrek aan een producerend achterland, zijn de twee nu losgekoppeld van elkaar.
Deze ontwikkeling heeft veel in gang gezet en draagt bij aan een grote voedselzekerheid, maar er is een keerzijde. Vooral voor de aarde. Veel van de groenten die het hele jaar in de supermarkt liggen, worden geteeld in Zuid-Europa of Noord-Afrika. Reken maar uit hoeveel CO2 uitstoot vrijkomt bij de productie en het transport, tel daar het verpakkingsmateriaal bij op en je begrijpt de hoge milieu-impact.
Volgens het seizoen eten met lokaal geteelde groenten is dus vaak milieuvriendelijker en duurzamer, doordat ze minder transport en verpakkingsmateriaal vereisen.
Groenten en fruit uit de kas beter?
Teelt in een verwarmde kas vergt meer energie dan op de volle grond, voornamelijk door het gebruik van warmte en licht. Ongeveer 10% van het Nederlandse gasverbruik gaat naar het verwarmen van kassen.
Volgens Gezondheidsnet streeft de glastuinbouw ernaar om tegen 2050 volledig duurzaam te zijn, onder andere door aardwarmte en warmte-krachtkoppeling (WKK) te gebruiken. WKK maakt efficiënter gebruik van aardgas, wat de klimaatbelasting verlaagt. Groenten uit koude kassen of onder plastic tunnels zijn ook minder belastend voor het milieu. Helaas kun je in de winkel (nog) niet goed zien hoe groenten zijn geteeld. Daarom blijft voor nu lokaal verbouwde vollegrondsgroenten de meest milieuvriendelijke optie.
Volgens het seizoen eten: een compleet overzicht
Wil je een lijst met alle groenten van eigen bodem per seizoen? Op Gezondheidsnet vind je een compleet overzicht.
Herfst
Met de kortere dagen en dalende temperaturen brengt de herfst een overvloed aan groenten en fruit. Dit seizoen levert de grootste oogst op, vooral van lang houdbare soorten zoals pompoen, kool, appels en peren. Ook prei, bieten, venkel en paddenstoelen zijn volop verkrijgbaar.
Voor wie volgens het seizoen eet, is dit dé tijd om te genieten van het grootste aanbod. Naast appels en peren zijn ook pruimen, vijgen en kweeperen vers van Hollandse bodem te vinden.
Winter
In de winter is het tijd voor stoofschotels, stamppotten en grote pannen vol soep en uiteraard kazige gratins! Seizoensgebonden eters kunnen genieten van typische stamppotgroenten zoals wortels, uien, boerenkool en zuurkool, maar ook spruitjes, winterpostelein, pastinaak en knolselderij.
Kolen en pompoenen, geoogst in de herfst, zijn nog volop beschikbaar voor gerechten als ovenschotels, maar denk ook eens aan een frisse koolsalade. Het fruitaanbod van Hollandse bodem is in de winter beperkt tot herfstgeoogste appels en peren.
Lente
In het voorjaar is het aanbod van verse groenten en fruit nog wat beperkt, maar de eerste knapperige lekkernijen komen langzaam tevoorschijn. Denk aan raapstelen, verse spinazie en rabarber. En als het écht lente wordt, komen radijsjes, tuinbonen en peultjes erbij!
Wat fruit betreft mogen de eerste aardbeien natuurlijk niet ontbreken, en laten we de witte asperges niet vergeten. Hoewel de keuze nog niet zo groot is, zijn er altijd toppers zoals pompoen, kool, zoete aardappel, uien en appels en peren van vorig seizoen.
Zomer
De zomer is misschien wel ons lievelingsseizoen. De dagen zijn lang en zonnig, alles verhuist naar buiten en de avondlucht geurt warm en rokerig naar barbecues en late avondpicknicks. Op het bord: courgettes, paprika’s, komkommers en kroppen knapperige sla. Ook bloemkool, broccoli en bonen zoals sperzie- en snijbonen zijn volop verkrijgbaar. En dan het Hollandse fruit! Rood fruit zoals bessen, frambozen en aardbeien, maar ook perziken en abrikozen maken de zomer compleet.
Pro tip: vries dat heerlijke zomerfruit in, zodat je er ook later nog van kunt genieten!
Lees ook: wat te doen met je zelfgemaakte chutney?
