Aardbeien, kersen, blauwe bessen en meer klein zomerfruit is er nu in overvloed. Maak er jam van, dan geniet je tot in de winter van de zomer!
Jam is een heerlijke manier om fruit lang te bewaren. De hoge suikerconcentratie zorgt voor een onaangename omgeving voor micro-organismen en verandert de jam in een zoete lekkernij. Van elke fruitsoort kan jam worden gemaakt maar niet elke soort werkt even gemakkelijk mee. Goeie jam valt en staat bij de vorming van een gel. Die ontstaat alleen bij de juiste hoeveelheid pectine, suiker, en zuur in combinatie met een goede timing van de kooktijd.
Het pectine-verhaal
In fruit, vooral in de schillen en pitten, zit pectine. Als je fruit kookt komt die pectine vrij. Dat zorgt ervoor dat je jam dikker wordt. Tijdens het afkoelen van de jam vormt de pectine een stevig netwerk dat de jam dik maakt. Je helpt dit stollen door fruit samen met suiker in te koken. Hoe geconcentreerder de suikeroplossing, hoe makkelijker pectineketens bindingen met elkaar aangaan.
De hoeveelheid pectine verschilt per fruitsoort en hoe rijper het fruit, hoe minder pectine. Suiker en zuur – zoals citroensap of citroenzuur – hebben een gunstige uitwerking op de binding van pectine. Door het toevoegen van zuur verander je de elektrische lading van de pectinemoleculen waardoor ze een nóg steviger netwerk kunnen vormen. Resultaat: dikke jam.
Kook fruit met weinig pectine dus samen met wat onrijp fruit, bijvoorbeeld appel of citroen met klokhuis, pitten en schil, dan geleert de jam beter. Je kunt ook geleisuiker nemen in plaats van gewone suiker.
Vind je het niet dik genoeg na het afkoelen? Breng alles weer aan de kook, laat verder inkoken en voeg wat meer zuur toe.
Zoet, zoeter, zoetst!
Als je gewone suiker gebruikt, moet de jam vrij lang inkoken om dik te worden. Dat geldt zeker voor fruit met weinig pectine. De jam kan daardoor behoorlijk zoet worden en een ‘gekookte’ smaak krijgen. Geleisuiker is een mengsel van suiker, pectinepoeder en citroenzuur. Door de extra pectine in deze suiker hoeft de jam minder lang te koken en wordt minder zoet en frisser van smaak. Geleisuiker speciaal heeft nog meer geleerkracht. Jam gemaakt met deze suiker is nog minder zoet én fruitiger van smaak.
Welk fruit leent zich het beste voor jam?
Veel pectine
• kweeperen
• citrusfruit
• aalbessen
• pruimen
• kruisbessen
• zwarte bessen
Weinig pectine
• bananen
• kiwi’s
• abrikozen
• frambozen
• aardbeien
• blauwe bessen
• kersen
Voorraadbeheer
Met een flinke schep suiker erin is jam langer houdbaar. Jam en gelei gemaakt met geleisuiker of gewone suiker bevat meestal minstens 60% suiker. Een ongeopende pot kun je jarenlang bewaren. Jam gemaakt met geleisuiker speciaal bevat veel minder suiker. Een ongeopende pot van deze jam is ± 6 maanden houdbaar. Bewaar geopende potten altijd in de koelkast.
Zelf jam maken: een goed basisrecept
Jam maken voor de avonturier
Smaakmakers zoals citrusrasp, vanille, kaneel, kardemom of gember maken een alledaagse aardbeien- of frambozenjam meteen bijzonder. Ook een borrelglaasje rum, whisky of sinaasappellikeur geeft jam direct een extra lekkere kick.
Stop je jam in een van deze recepten
Nog meer inspiratie
Pluktuin-adressen
De lekkerste jam maak je met zelfgeplukt fruit, en dat kan bij deze adressen:
Nederland
Wageningen
Pluktuin de Bosrand
pluktuindebosrand.nl
Manderveen
De Manderveense aardbei
demanderveenseaardbei.nl
Abbenes
Van Reeuwijk Fruit & Flowers
zelfplukken.nl
Putten
Pluktuin het Platteland
pluktuinhetplatteland.nl
Wapse
Pluktuinen Zeldenrust
blauwebessenkwekerij.nl
Amsterdam
Fruittuin van West
fruittuinvanwest.nl
Udenhout
Sprankenhof
sprankenhof.com
België
Lembeke
Aveschootshoeve
aveschootshoeve.be
Wielsbeke
O’Bio
o-bio.be
Diksmuide
’t Land van Vlierbos
tlandvanvlierbos.be
TEKST: DOSIA BREWER