kerstdiner vegetarisch of veganistisch maken? Alles wat je wilt weten

Aan de kersttafel is plek voor iedereen! Dus ook voor vegetarische, flexitarische en vegan eters. Zo’n uitdaging op het gebied van ingrediënten lijkt in eerste instantie misschien wat lastig. Toch smullen behendige koks ervan om het kerstdiner zó aan te passen dat iedereen alles kan eten. Misschien wel lekkerder dan ooit tevoren!

Ben jij zo’n fanatieke kerstkok? We hebben een aparte kerstpagina, speciaal voor jou.

Plant-aardig voor iedereen

Ben je zelf recent overgestapt naar the veggie side of life? Of heb je het geluk dat je vegetarische of veganistische gasten mag ontvangen? Dan helpen we je graag op weg om die kookklus helemaal te rocken met een handige checklist. Daardoor weet je zeker dat je goed zit en kan iedereen uiterst ontspannen van het kerstdiner genieten.

Heb je geen vegetariërs te gast, maar heb je wel zin in verandering van spijs? Dat mag natuurlijk ook! Maak je favoriete kerstgerechten, maar ga dit jaar eens voor de volledig vega of vegan variant ervan (zei er iemand vegetarische pithivier?). We durven te wedden dat je allerlei nieuwe smaken en technieken ontdekt. Niet alleen leuk voor jezelf, maar ook voor onze planeet.

Pssst, zoek je nog een leuk vegan cadeau? Deze lijst met kookboeken is je redder in nood!

Vegetarische en veganistische vervangers

Daarnaast heb je de tijd mee: de vegetarische en veganistische schappen in de supermarkt dijen ieder jaar verder uit. Plantaardige kazen smaken al lang en breed niet meer naar karton. Vegan vleesopvolgers worden steeds lekkerder en inmiddels zijn er complete kipfilets-zonder-kip op de markt.

Hoewel je met pure ingrediënten zoals groenten, granen, peulvruchten, fruit, noten en zaden een heel eind komt, kan het fijn zijn om soms toch een nieuwerwets potje of pakje in huis te halen. Denk bijvoorbeeld aan plantaardige ragout van paddenstoelen, cashewspread als vervanger van roomkaas of vegan chocolademousse.

En is de uitdaging je te groot of moet je met teveel dieetwensen rekening houden (bijvoorbeeld wanneer je een grote groep over de vloer krijgt)? Dan kun je altijd nog terecht bij de grotere supermarkten. Het aanbod van vegetarische en veganistische kerstproducten is enorm. Er zijn dus altijd genoeg opties, ook wanneer het kerstkoken in de soep loopt.

Vegan kerstdesserts

Ben je een doorgewinterde dessert-connaisseur? Een (bijna) echte meesterbakker? Dé chocolade-dealer van de familie? Niet getreurd: ook in een plantaardige keuken steelt zoet de show. Dosia geeft je fijne tips voor vegan bakken.

Of ga voor de tip die in podcast ‘Opscheppers’, aflevering 12, voorbij kwam: organiseer een ijsbuffet met plantaardig ijs inclusief breed assortiment aan toppings. Denk aan chocoladevlokken, verkruimelde koekjes, kokossnippers, fijngehakte nootjes en verschillende zoete sauzen. Wedden dat niemand dan nog iets mist?

Vegetarisch of veganistisch kerstdiner? Dit moet je weten!

Vegetarische kerst

Een kant-en-klaar vegetarisch kerstmenu vind je hier!

Het kerstmenu van een vegetariër bevat geen ingrediënten die afkomstig zijn van gedode dieren. Vis, vlees en gelatine komen daarom niet op tafel. Ook zijn sommige soorten kaas niet vegetarisch, omdat ze niet-vegetarisch stremsel bevatten (afkomstig uit de maag van een kalf).

Er zijn verschillende soorten vegetariërs. Sommige vegetariërs eten namelijk wel vis, terwijl anderen dat liever laten staan. Hetzelfde geldt voor zuivel en eieren. Een handig spiekbriefje voor de verschillende soorten vegetarisme:

	Vlees	Vis	Ei	Zuivel
Veganist	Nee	Nee	Nee	Nee
(lacto-ovo-)vegetariër	Nee	Nee	Ja	Ja
Ovo-vegetariër	Nee	Nee	Ja	Nee
Lacto-vegetariër	Nee	Nee	Nee	Ja
Pescotariër	Nee	Ja	Ja	Ja

(Bron: Vegetariërsbond)

Ga bij je vegetarische gast altijd na wat hij of zij wel en niet eet. Het kan prettig zijn om samen tot een menu te komen waar iedereen van mee kan eten, wel zo gezellig! Vegetarische gerechten zijn namelijk ontzettend lekker.

Waar moet je op letten?

Zorg dat de gerechten die je serveert geen ingrediënten van dieren bevatten. Check op vis, vlees en gelatine. Daarnaast zijn er nog een paar ingrediënten die wat lastiger te beoordelen zijn.

Denk daarbij aan brood (waar dierlijke vetzuren in gebruikt kunnen zijn), bio-dynamische eieren (met een Demeter keurmerk, deze eieren kunnen een klein vruchtbeginsel van een dier bevatten) en wijn & vruchtensappen. Om deze vloeistoffen helder te maken wordt soms gebruik gemaakt van gelatine van verschillende soorten dieren – ook vissen.

Veganistische kerstdiner

Klik hier voor een handig vegan kerstmenu om zelf te maken!

Een veganistisch menu sluit alle producten en ingrediënten uit die afkomstig zijn van dieren. Dit betekent dat er naast vis, vlees en gelatine ook geen kaas, eieren en honing gebruikt mag worden.

Waar moet je op letten?

Wanneer je veganistische gerechten serveert tijdens het kerstdiner mogen deze geen ingrediënten bevatten waar dieren een rol hebben gespeeld bij de productie ervan. The usual suspects als vis, vlees, gelatine, kaas, eieren en honing zijn duidelijk. Let daarnaast ook op brood (wat dierlijke vetzuren kan bevatten) en wijn & vruchtensappen (die geklaard kunnen zijn door middel van dierlijke gelatine). Ook truffels zijn voor de meeste vegans een no-go: bij de zoektocht naar truffels worden dieren ingezet.

Fruit is in een vegan voedingspatroon ook niet altijd veilig: soms wordt de lak van luizen gebruikt om bijvoorbeeld appels en mandarijnen glimmend te maken.

Let naast de ingrediënten ook op de aankleding van de kersttafel en zorg dat de versieringen geen leer of wol bevatten. Extra voordeel: met een vegan kerstmenu doe je lactosevrije gasten meteen ook een groot plezier. Omdat je alle dierlijke zuivel weg laat, kunnen ze overal van meegenieten.

Zo maak je een bestaand kerstdiner recept vegetarisch of vegan

Vervang vis of vlees door (gerookte) tofu, een vleesopvolger of een groente met een zelfde soort structuur (zoals deze knol-au-vin)
Ga voor groenten- of paddenstoelenbouillon in plaats van bouillons met een dierlijke oorsprong
Bak niet in boter maar in olie of plantaardige boter
Laat eieren achterwege of vervang door een egg replacer wanneer dat nodig is
Condimenten als Worcestershire sauce, vissaus en oestersaus laat je staan: gebruik bijvoorbeeld sojasaus, miso, pasta van zwarte bonen (te vinden in het Aziatische schap), kokos-aminos, zeewier of bouillon
Vervang dierlijke zuivel zoals room, melk en kaas door plantaardige zuivelproducten
Haal lekkere, plantaardige mayonaise en andere sauzen in huis – vooral wanneer je gaat gourmetten
Gebruik stroop of siroop in plaats van honing
Check alle dranken op dierlijke ingrediënten
Heb je een menu dat in de basis vegetarisch is, maar wil je vegan wel als optie houden? Serveer dierlijke ingrediënten zoals eieren, kaas of room dan apart: zo kan iedereen aan tafel zelf bepalen wat voor diner het wordt!
Maak het jezelf makkelijk en steek kleine tekstbordjes in de gerechten: zo weten gasten direct wat wel of niet binnen hun voorkeur past

Verborgen dierlijke ingrediënten herkennen

Kerstkoken doe je natuurlijk het liefst zo vers mogelijk, maar het kan voorkomen dat in een product een e-nummer voorkomt. Sommige e-nummers kunnen een dierlijke oorsprong hebben. Dit hoeft niet altijd een probleem te zijn, maar check voor de zekerheid bij de vegetariërs en veganisten in kwestie of deze e-nummers een obstakel vormen:

E-nummers die dierlijke componenten kunnen bevatten: E120; E160a; E160d; E160e; E161g; E234: E304: E322: E422; E431 t/m E436; E442; E445; E470a; E470b; E471; E472a t/m f; E473 t/m E477; E479b; E481 t/m E483; E491 t/m E495; E570; E626 t/m E635; E640; E901; E904; E920; E966; E1518. (Bron: Voedingscentrum)