De Floating Farm is de eerste drijvende koeienstal ter wereld

Wie de Floating Farm, de transparante, drijvende koeienstal, te midden van de industriële omgeving van de Rotterdamse haven ziet, krabt zich misschien even achter de oren. Maar echt: de Floating Farm is the bomb!

Lees ook het interview met verticale boer John Apesos  die 24/7 groenten laat groeien onder ledlicht.

Als je het verhaal achter de Floating Farm kent – eten dichtbij de consumenten produceren – kun je alleen maar enthousiast reageren. We praatten met Minke van Wingerden. Zij is partner bij Beladon, een bedrijf gespecialiseerd in drijvend bouwen en teamlid van project de Floating Farm, de eerste drijvende koeienstal ter wereld!

Hoe kwamen jullie op het idee van een floating farm?
Het bedrijf waarvoor ik werk, is gespecialiseerd in drijvend bouwen. De Floating Farm is niet ons eerste project. Moeder aarde staat onder druk. Daarom moeten we niet meer landbouwgrond claimen om dingen te doen die niet nodig zijn en ervoor zorgen dat we kunnen blijven recreëren. Veel grote steden liggen in de delta. Daar kan veel mee worden gedaan, de ruimte ligt op het water. Ook om te innoveren. Op het water moet je zorgen voor je eigen water, stroom, voedsel en je eigen afval en dat dwingt je om circulair en zelfvoorzienend te zijn.

Orkaan Sandy als inspiratiebron?
In 2012 waren we bezig met een project in New York toen orkaan Sandy ervoor zorgde dat Manhattan overstroomde. Na twee dagen was de stad door de voorraad vers eten heen. Trucks met vers voedsel konden er niet in of uit. Toen ontstond bij ons het idee om vers voedsel op het water te produceren. Samen met Courage, de innovatietak van LTO en Uit je eigen stad hebben we dat idee onderzocht en kwamen we op de Floating Farm uit. De hele wereld kijkt mee, we zijn de eerste floating farm ter wereld. De aandacht die we krijgen is overweldigend.

Persoonlijk vind ik het belangrijk om de verbinding tussen boer en stad te leggen. Ook houdt de vraag hoe de wereld op een duurzame manier kan worden gevoed in 2050 als de wereldbevolking van 7,6 miljard naar 10 miljard mensen is gegroeid en landbouwgrond nog schaarser is me bezig. 

Wat is de floating farm precies?
De Floating Farm is een gestapeld landschap, van 3 etages met een afmeting van 30×30 meter. Op de begane grond zijn drie betonnen bakken aan elkaar gekoppeld waarin gewassen onder led-licht groeien. Plan is om hier bijv. de aardbeien voor onze yoghurt te kweken. Ook is er een educatieruimte. We willen kinderen in aanraking brengen met onze koeien, maar ook laten zien wat de termen circulair en duurzaamheid precies inhouden. Op de middelste etage is ons winkeltje met melktap met rauwe melk en yoghurt. Allemaal puur natuur: volle producten. We halen niks uit de melk, maar stoppen er ook niks in, behalve zuursel in de yoghurt. Op deze etage wordt ook de mest verwerkt en wordt het voer voor de 40 koeien gemengd voordat het met een transportband naar de koeien op de bovenste etage gaat. Op deze etage worden de koeien gemolken met behulp van een melkrobot. 

Hoe duurzaam zijn jullie?
In de lente van 2019 gaat de boerderij van start en gaandeweg willen we zo circulair mogelijk worden. We zien het als een learning/living  lab en maken gebruik van de nieuwste technologieën. Naast de Floating Farm zijn er drijvende zonnepanelen die voor de energie zorgen. De koeien worden gevoed met reststromen uit de stad. We krijgen bierborstel van stadsbrouwers, zemelen van een molen in Schiedam en schraapsel van aardappels van een aardappelverwerker. Afval dat anders zou moeten worden afgevoerd. De koeien staan op een rubberen vloer met geulen. 24 uur per dag schuift er een robot over de vloer om de mest te collecteren. Die mest wordt op de middelste etage gesplitst in een nat en droog deel en daarna verwerkt. De droge mest verkopen we aan sportvelden waar we ons gras vandaan halen en aan mensen met een volkstuintje of balkon. Dus ook dat gaat weer terug naar de stad. En het natte deel zuiveren we en hergebruiken we weer. De koeien die we houden zijn dubbeldoelkoeien. Zodra een koe geen melk meer geeft, wordt ze bijgevoerd en uiteindelijk geslacht. Het vlees verkopen we ook weer in ons winkeltje.  

Is boeren op het water een uitdaging?
Waar het om draait, is het drijvend vermogen, dus er komt veel technisch inzicht bij kijken. Koeien zijn nieuwsgierige dieren en wegen wel 800 kilo per stuk. Als die met z’n allen naar één kant op de bovenste verdieping hobbelen, omdat ze iets horen of zien, moet de boerderij wel stabiel blijven. Als de Floating Farm een succes is, gaan we uitbreiden. Ook smeden we plannen voor de Floating Foodstrip met drijvende kippenboerderij en verticale farm naast onze boerderij.  In de nabije toekomst wordt het gebied om de floating farm heen werk- en woongebied, dus dan wordt voedselvoorziening weer de kern. Net als vroeger. Toen werd elke gemeenschap rondom zijn voedselvoorziening gebouwd.  

Waarom op het water?
70 procent van de aarde is water, dus waarom niet gebruik maken van dat water? Onze planeet staat onder druk. Er moeten steeds meer monden worden gevoed terwijl er minder landbouwgrond beschikbaar is door verzilting en verzakking ten gevolge van, bijvoorbeeld, mijnbouw. Als je op de wereldkaart kijkt, zie je dat heel veel steden in deltagebieden liggen. Dus mogelijkheden zat om op het water voedsel te produceren. Ook zijn er veel van dit soort havenbekkens in transitie. Ideaal voor een floating farm. Transfarmation noemen wij dat. Nog een voordeel: op het water ben je klimaatadaptief – je beweegt met de waterspiegel mee.

Hebben Koeien Zeebenen?      
We lieten dat onderzoeken bij de veterinaire dienst in Utrecht, anders krijg je geen vergunning voor een floating farm. Daaruit bleek dat het geen probleem is. De koeien kunnen gaan en staan waar ze willen, want ze staan los. En naast de boerderij is een landje waar ze via een loopplank zo naar toe kunnen wandelen. We proberen zo transparant mogelijk te zijn. De Partij Voor De Dieren staat niet te juichen bij onze plannen. Maar de meningen zijn verdeeld. Professor Frederike Praasterink van HAS Den Bosch is wel enthousiast. Als we de wereld in 2050 willen voeden, zullen we dat anders moeten doen dan nu. We hoeven niet alles te laten vallen, maar moeten ook kijken naar aanvullende systemen, zoals bijvoorbeeld de Floating Farm. Innovaties gaan nooit zonder kritiek. Ik zeg: Ze moeten het eerste maar eens in werking zien.

Dierenwelzijn staat voor ons op nr. 1. Als een dier het niet naar zijn zin heeft valt het hele project in het water. Een belangrijke schakel hierin is onze boer Albert Boersma. Die weet alles van koeien en gaat ervoor zorgen dat de koeien het prima naar hun zin hebben.

Wat houdt jullie actie Doneer een koe in?
Mensen kunnen voor 1500 euro een koe aan ons doneren. Je mag de koe dan een naam geven, altijd op bezoek komen en krijgt een fotosessie met je koe. En ook heb je een stem in het einde van de koe en mag je bijvoorbeeld beslissen dat jouw koe naar een koeienrusthuis gaat.

Op bezoek bij de Floating Farm, een workshop volgen of evenement organiseren? Klik hier.

INTERVIEW MARION DE BOER FOTOGRAFIE JAN VAN DER HEIJDE, HANNA DE BRUIJN, BELADON