De zomer begint met aardbeien en eindigt met vijgen. Een gelukzalige tijd, vooral als je je tanden zet in een perfect zoet, jamachtig exemplaar. Maar wist je ook dit al?
Zomerfruit? Welnee!
Hoewel vijgen in de keuken vaak als fruit worden beschouwd, zijn het technisch gezien geen vruchten. Hou je vast, nu wordt het flink botanisch: vijgen worden geclassificeerd als een “infructescence” of omgekeerde bloemen. Dit komt omdat de structuur van de vijg, het syconium, de zaden en bloemen omsluit, waardoor het op een vrucht lijkt. Maar het dus niet is!
We eten dus eigenlijk de bloemen en zaden in plaats van het vruchtvlees, wat we normaal gesproken met fruit doen. En nee, het is ook geen groente. Een groente is namelijk alles wat niet het voortplantingsdeel van de plant is dat is afgeleid van een bloem. Bijvoorbeeld bladeren, wortels, bollen en stengels. Omdat vijgen bloemen zijn, vallen ze dus niet in die categorie.
Honderden variëteiten
Er zijn meer dan 800 (!) soorten vijgen over de hele wereld, waarvan de meeste niet in Nederland worden geteeld. De meeste mensen zijn alleen bekend met de ‘gewone vijg’ of Ficus carica-familie. Enkele populaire soorten voor ons Nederlandse klimaat zijn de Brown Turkey, Bornholm’s Diamond, Ice Crystal en Osborn Prolific, maar je hebt ook nog Black Mission-vijgen, Adriatische vijgen en ga zo maar door.
Regenboog
Elke soort heeft weer een andere kleur. Waarschijnlijk ken je de gedempte paarse kleur van de black mission vijgen, met een felroze binnenkant, maar de Adriatische vijg is bijvoorbeeld lichtgroen tot lichtgeel, terwijl de Ronde de Bordeaux vijg juist kastanjebruin is.
Zitten er dode wespen in vijgen?!
De bewering dat er een dode wesp in een vijg kan zitten, klopt deels, maar is niet van toepassing op de meeste vijgen die we in de winkel kopen.
Vijgen hebben een unieke bestuivingsproces waarbij sommige soorten afhankelijk zijn van wespen. Bij deze soorten kruipt een vrouwtjeswesp de vijg in om de bloemen te bestuiven. Daar legt ze haar eitjes om niet veel later het loodje te leggen. De vijg verteert vervolgens de dode wesp met enzymen en verandert deze in proteïne.
Het is dus onwaarschijnlijk dat je daadwerkelijk knapperige wespendelen in je vijg aantreft (alleen het idee al, brrr). Bovendien zijn de meeste vijgen die commercieel worden geteeld in Nederland zelfbestuivend en dus wespvrij. Je hoeft je dus geen zorgen te maken over het eten van een wesp als je een vijg uit de supermarkt eet.
De oudste vrucht
Vijgen hebben een lange geschiedenis die teruggaat tot de oudheid en zijn oorsprong vindt in het Midden-Oosten en Middellandse Zeegebied. Er zijn archeologische vondsten, zoals vijgenfossielen die teruggaan tot 9000 v. Chr. in de Jordaanvallei, die lijken te bewijzen dat vijgen tot de eerste planten horen die door mensen werden gecultiveerd. Zelfs vóór gewassen zoals tarwe en bonen.
De Grieken waren ook al fan van vijgen: kransen van vijgenbladeren werden als teken van triomf om de nek gehangen van atleten tijdens de Olympische spelen. Leuk weetje: de atleten geloofden dat het eten van vijgen hen sterker en sneller zou maken. Soort proteïnerepen avant la lettre.
Vijgen groeien alleen in een warm klimaat
Hoewel dat vaak gedacht wordt zijn er ook vijgen die goed bestand zijn tegen kou. Dat verschilt natuurlijk wel per soort. Black Mission vijgen kunnen temperaturen tot -12°C aan, net zoals Brown Turkey en Celeste vijgen, terwijl de Chicago Hardy vijg tot -29°C kan overleven.
Wil je zelf een vijgenboom laten overwinteren in Nederland? Zorg er dan voor dat de wortels in de volle grond staan, dan zijn ze beter bestand tegen de kou dan op pot.
Pas op met huisdieren
In kleine hoeveelheden kunnen vijgen een goede bron zijn van vitamines en mineralen voor huisdieren. Maar pas op met gedroogde vijgen, vanwege hun hoge suikergehalte kun je die beter niet geven aan je huisdier. Ook kun je beter de hele vijgenboom uit de buurt houden van honden, bladeren, takken en de schors kunnen giftig zijn voor honden.
Vijgen invriezen of niet?
Doen! De smaak blijft goed behouden in de vriezer. De textuur wordt misschien een beetje papperig, maar je kunt ze heel goed gebruiken in sauzen, ijs, stoofschotels of in je havermoutontbijt. Je kunt ze tot wel acht maanden in de vriezer bewaren.
Het vijgenblad kun je ook gebruiken
Worden de vijgen maar niet rijp? Niet getreurd, het blad van de vijgenboom is net zo aromatisch. Daar maak je een groen, geurige olie van, zomerthee of een zoete cake. Vic geeft tips:
Bekijk ook: 24 vijgen recepten om te maken voordat het seizoen afloopt
