Elke ochtend om half acht stak culinair publicist Johannes van Dam de straat over om bij Café Hoppe aan het Amsterdamse Spui de kranten aan elkaar te nieten en koffie verkeerd te drinken. Stak, want gisteravond overleed hij in het OLVG in Amsterdam. Korte tijd geleden bestempelden we hem nog als culi-icoon in delicious. Dit artikel herhalen we graag nog een keer, want dat verdient Johannes! Het enige echte culi-icoon van de Lage Landen!
’s Ochtends dus een koffie verkeerd, ’s middags dronk hij een spa rood bij Café Zwart. Als Van Dam daar een van zijn mede-gasten iets hoorde zeggen wat volgens hem onwaar was, greep hij maar al te graag in. Op weg naar huis wees hij toevallige passanten op asociaal weggedrag. En collega’s die een fout maakten, werden onmiddellijk op de vingers getikt. Die waarheidsdrang heeft er bij Van Dam altijd ingezeten. Als jongetje test hij de gevulde koeken van de buurtbakker: hij druppelt wat jodium op de spijs, verkleurde het dan had de bakker de boel belazerd met witte bonen in plaats van amandelen. In Het Parool deed hij ooit uit de doeken dat hij hele rapporten aanlegt over eventuele fouten die in het ziekenhuis worden gemaakt. Van Dam: ‘Ik ben een schoolmeester, een dominee, een wereldverbeteraar. Ik wil dingen rechtzetten. Dat houdt mij gaande.’
Ook in zijn restaurantrecensies toonde
Van Dam zich een waarheidsfundamentalist.
De recensent die geen restaurant bezocht zonder een verborgen opnameapparaatje,
thermometer, zaklantaarn en zijn eigen Laguiole (hij vindt de messen in Nederlandse restaurants te bot) werd (en volgens ons blijft dat ook nog wel, red. delicious.) dan ook alom gevreesd. Want wie een onvoldoende kreeg van Van Dam kon wel inpakken. De recensent werd woedend als hij werd belazerd en schroomde daarbij niet om restaurateurs er flink van langs te geven. ‘Omdat mensen me voor geld rotzooi verkopen. Dat vind ik niet fair. Ik vind dat mensen eerlijk moeten zijn en goed werk moeten leveren.’ Maar hoe boos Van Dam ook werd, zijn lezers pikten alles van hem. Niet omdat hij aardig
was (dat was hij eigenlijk niet echt), maar wel omdat hij wist waar hij over praatte. Dankzij zijn collectie van meer dan zestigduizend (!) boeken over eten, drinken en koken (die na zijn dood naar de Bijzondere Collecties van de UvA gaan, red. delicious.) en een onuitputtelijke honger naar kennis had
Van Dam meer vakkennis dan veel van zijn collega’s bij elkaar. En dat liet hij maar al te graag zien.
Het resultaat is dat Van Dam misschien wel de meest invloedrijke culinair recensent van ons land is. Dat hij restaurants kon maken of breken. En dat hij er als geen ander voor heeft gezorgd dat Nederlanders over eten zijn gaan praten. Strenge schoolmeester of niet, van ons krijgt Johannes van Dam een 9+.
TEKST: MARA GRIMM & ONLINE REDACTIE DELICIOUS.
BRON FOTO: Harry Meijer
P.s. Onlangs werd er door Bianca Tan en haar team een crowdfunding documentaire over Johannes gemaakt: De Keuken van Johannes. Deze week draait deze mooie en persoonlijke documentaire nog op Film By The Sea. Binnenkort bij Rialto in Amsterdam!
