Kaneel is de teddybeer onder de specerijen: zoet, knuffelbaar en hij voelt zich bijna overal op zijn gemak – of het nu in de appeltaart is, een knapperige chili-olie of in de gehaktsaus voor de moussaka. Maar wat ís kaneel eigenlijk, en waar komt het vandaan?
Bij veel specerijen, zoals kaneel, is er vaak een gebrek aan transparantie over herkomst, productieomstandigheden en kwaliteit. Consumenten hebben meestal geen inzicht in waar de specerijen vandaan komen, wie ze heeft verbouwd, hoe ze zijn behandeld en of de boeren eerlijk worden beloond voor hun werk. Dit kan invloed hebben op de versheid, zuiverheid en zelfs op de ethische aspecten van de producten die we dagelijks gebruiken.
Kwaliteitsverschillen
Bij specerijen zoals kaneel kan er bovendien sprake zijn van grote kwaliteitsverschillen, afhankelijk van het soort kaneel (bijvoorbeeld Ceylon-kaneel versus cassia) en hoe het is verwerkt en opgeslagen. Daarnaast bepaalt ook de leeftijd van de boom – en welke delen worden geoogst: de takjes of de grote bast – het percentage essentiële oliën (hoe ouder hoe meer smaak).
Zonder duidelijke informatie over herkomst en kwaliteit loop je het risico dat je een product koopt dat misschien niet zo vers of puur is als je zou willen.
Dit maakt het belangrijk om bewust te kiezen voor merken of leveranciers die transparantie bieden, zoals fairtrade of biologisch gecertificeerde producten. Door meer te weten over waar je specerijen vandaan komen en hoe ze worden geproduceerd, kun je betere, duurzamere en eerlijkere keuzes maken. Alleen dat blijkt vaak lastiger dan je zou denken.
Waar let je op als je kaneel koopt?
Als je kaneel koopt, is het slim om het potje om te draaien en op zoek te gaan naar belangrijke informatie. Helaas staat het land van herkomst – of misschien zelfs de boerencoöperatie die de kaneel heeft geproduceerd – vaak niet vermeldt, terwijl dat essentieel is voor inzicht in de kwaliteit.
Kijk ook of de oogstdatum ergens genoemd wordt, zodat je weet hoe vers de kaneel is. In de aflevering over kaneel van de Keuringsdienst van Waarde vertelt specerijenimporteur Iona Mulder van The Good Spice dat de meeste kaneel 5 jaar onderweg is. Dat is natuurlijk niet bevorderlijk voor de smaak.
Cassia versus Ceylon
Daarnaast is het belangrijk om te controleren wat voor soort kaneel je voor je neus hebt. Dat lees je goed: er zijn twee soorten kaneel, namelijk Ceylon-kaneel (cinnamomum verum) en cassia (cinnamomum cassia). Het zijn twee verschillende bomen, waarvan de schors wordt afgeschraapt en vermalen – of opgerold voor de stokjes – tot de kaneelpoeder die we kennen.
De verschillen tussen cassia en Ceylon-kaneel hebben we al een keer eerder in dit artikel besproken. Nog een keer op een rijtje: cassia is veel steviger dan Ceylon-kaneel, en kun je niet makkelijk met je handen breken (ook je specerijenmolen zal er niet blij mee zijn, dus pas op!).
Ceylon-kaneel is zachter en wordt vaak opgerold tot stokjes. Qua smaak is cassia robuuster, hartiger, en wat scherper met meer kruidnagelaroma’s dan Ceylon-kaneel, die juist floraal smaakt en eleganter.
Terroir?
Om het nog ingewikkelder te maken: niet elke cassia of Ceylon smaakt hetzelfde. Net als bij verschillende druivenrassen voor wijn, heeft de terroir, ofwel de natuurlijk omgeving (dichtbij zee, hoog op de berg, vlakbij een vulkaan enz.) veel invloed op de aroma’s. Vergelijk het met een chardonnay uit de Bourgogne, versus een chardonnay uit Zuid-Afrika. Bijna niet te vergelijken, toch?
De kaneel uit de supermarkt is een mengsel van verschillende soorten cassia
Zo zit het ook met kaneel. Zo wordt de meeste cassia verbouwd in Indonesië, China en Vietnam. Grote specerijenhandelaren kopen de goedkoopste oogsten op, en mengen verschillende jaren en partijen van verschillende boeren uit verschillende landen, tot ze een kaneel hebben die vrijwel altijd hetzelfde smaakt.
Zonde eigenlijk, want zo mis je alle verschillende nuances. En ja, kaneel uit de supermarkt is altijd een mengsel van cassia, simpelweg omdat het goedkoper is dan Ceylon-kaneel – helaas staat dit niet aangegeven op de verpakking.
Is dat erg?
Naast eerder besproken impact op de versheid, zuiverheid, duurzaamheid en de ethische aspecten (boeren krijgen in de regel veel te weinig betaald), is het vooral vervelend als je niet weet of je met cassia of Ceylon-kaneel te maken hebt bij voorbeeld een zwangerschap.
Cassia bevat namelijk meer van het stofje coumarine. Dat is een natuurlijk voorkomende stof die in relatief hoge concentraties voorkomt in deze kaneelsoort, en in grote hoeveelheden gezondheidsrisico’s opleveren. Ter vergelijking: cassia bevat gemiddeld tussen de 2,1 en 4,4 gram coumarine per kilogram, terwijl er in Ceylon-kaneel meestal minder dan 0,0004 gram per kilogram voorkomt.
Zo schadelijk is cassia kaneel
Het Voedingscentrum schrijft dat langdurige inname van hoge doses coumarine leverbeschadiging kan veroorzaken en de bloedstolling mogelijk remt, omdat het lichaam deze stof niet goed kan afbreken. Andere mogelijke bijwerkingen zijn nierproblemen en in extreme gevallen een verhoogd risico op kanker.
De Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) heeft een aanvaardbare dagelijkse inname (ADI) van 0,1 milligram coumarine per kilogram lichaamsgewicht vastgesteld. Voor een volwassene van 60 kg komt dit neer op een maximale veilige inname van 6 mg coumarine per dag. Dat is ongeveer een kleine theelepel. Af en toe een snuf cassia is dus geen probleem, maar strooi je ruim, stap dan over op Ceylon-kaneel.
Zin gekregen om te bakken met kaneel? kaneelbroodjes van Rutger