Wij zijn dol op zout! Door olijfolie om vervolgens brood in te dippen, op een mooi stukje vis, over gegrilde groenten: zout is de ultieme smaakmaker voor ieder gerecht. Maar: hoe komt zout eigenlijk in het potje terecht? Wij ontdekten het met eigen ogen, bij de prachtige zoutvlaktes (le salin) van zoutmerk La Baleine, in het Franse Aigues-Mortes.
We gaan op zoutreis en dat is véél spannender dan het wellicht klinkt. Het Franse gebied Camargue is een prachtig gebied in Zuid-Frankrijk, aan de Middellandse zee. Het gebied trekt jaarlijks veel toeristen, niet in de laatste plaats om het zachtroze zoutmeer wat flamingo’s hun thuis mogen noemen.
Uitbetaald in zout
De Camargue is vlak en waterrijk; dit maakt het tot de perfecte omgeving voor het oogsten van zout. We verblijven we in het charmante stadje Aigues-Mortes, dat op ongeveer 20 minuten rijden van de plaats Montpellier en ligt in de provincie Occitanie. Het dorp bestaat al sinds de Romeinse tijd en – leuk feitje – inwoners werden destijds uitbetaald in zout (salarium, het woord salaris is hiervan afgeleid).
Le Salin
We gaan naar Le Salin van La Baleine om te ontdekken wat er precies moet gebeuren voordat zo’n potje zout bij jou in je keukenkast terechtkomt. Ongelooflijk, maar waar: op deze plek wordt zo’n 200.000 ton zout per jaar geoogst. Het gaat niet alleen om fijn zeezout, maar ook die heerlijke fleur de sel (onze nummer 1 op het gebied van zout). De zoutvlakte is, niet schrikken, net zo groot als Parijs: zo’n 11.800 hectare. Jij kan het gebied ook bezoeken: tussen april en oktober worden er rondleidingen gegeven. Echt een aanrader als je in de buurt bent!
Zó krijgt het water de mooie roze kleur
Hoe is het mogelijk dat zo’n grote vlakte roze kan kleuren? Dat zit zo: in het water leeft een alg die voor een groot deel uit betacaroteen bestaat, een rode kleurstof. De ‘Artemia Selina’ is een pekelkreeft die dol is op de algen en op háár beurt weer door flamingo’s wordt gegeten. En toen was het cirkeltje rond: dat maakt het water én de flamingo’s zo mooi roze.
Wist je dat…
* 1 liter zeewater gemiddeld 29 gram zout bevat?
* Zout op drie verschillen manieren gewonnen wordt? Door natuurlijke verdamping (uit bestaand zeewater), mijnbouw (door middel van mijnbouw kan zout uit ondergrondse zoutmijnen worden gewonnen) en zieden (kunstmatige verwarming).
* De zoutvelden van Aigues-Mortes beschermd natuurgebied zijn?
* Er meer dan 230 verschillende soorten vogels en planten leven in het gebied?
Het langzame proces van zout oogsten
Nee, zout komt niet zomaar in een potje terecht, daar we wel achtergekomen na een tour door dit bijzonder mooie gebied. Overal verspreid zijn bassins, gevuld met water. We rijden kilometers door het gebied om over de verschillende stappen van het oogsten te leren. Zeewater uit de Middellandse zee wordt door deze verschillende bassins geleid.
Onder invloed van de zon en wind verdampt het water steeds iets meer. Vervolgens gaat het zout naar wat men ‘zoutbekkens’ noemt. Daar kristalliseert het zout. Nu houd je een dikke laag zout (zo’n 10 cm) over, wat je er zó vanaf kan scheppen. In september is het oogsttijd: dat moet snel gebeuren, want een maand later begint de regentijd. Het zout wordt daarna bewaard in enorme heuvels van zout; het doet mij denken aan een soort woestijnlandschap! Niet zo gek, want de heuvels worden ook wel ‘camelle’ genoemd, een verwijzing naar de bulten van een kameel.
Fleur de sel oogsten
Fleur de sel oogsten is zwaar werk. Om de crème de la crème onder het zout in een potje te krijgen, is noeste arbeid nodig. Het oogsten start ’s ochtends vroeg in verband met de hitte. Om fleur de sel te oogsten scheppen zoutwerkers het zout wat zich aan de oppervlakte van het water dient. Je weet dus nooit hoeveel fleur de sel je exact kan oogsten: de natuur bepaalt. Per dag wordt er zo’n 20 ton aan zout geoogst.
Zelf een bezoek brengen aan Le Salin d’Aigues-Mortes? Dat kan!
delicious. was op uitnodiging van La Baleine in Aigues-Mortes.
Tekst & Beeld: Simone Braaksma