De verse oogst knalt van het land. Weelderige bessen, plompe perziken en pruimen in frivole kleuren. Evenals bossen paksoi, palmkool en snijbiet. De zomerovervloed is voelbaar. Maar de grote vraag is: hoe gezond zijn onze groenten en fruit als ze zijn bespoten? Kunnen we pesticiden er wel eigenhandig afwassen?
Lees ook: eat the rainbow: zo belangrijk is de kleur van groenten voor je gezondheid
Je denkt gezond bezig te zijn en gevarieerd te eten – hmm een lekker stuk fruit, grote salade – maar ongemerkt krijg je flink wat pesticiden binnen. Want ook al zie je ze niet, ze zijn overal aanwezig.
Met welke groenten en fruit moet je extra opletten? En helpt de kraan om de pesticiden eraf te spoelen, of is dat een fabeltje?
Waarom spuiten we überhaupt pesticiden op ons eten?
Pesticiden kun je opdelen in gewasbeschermingsmiddelen en biociden, legt hoogleraar-toxicoloog Jan Tytgat uit aan het AD. De gewasbeschermingsmiddelen worden in de landbouw gebruikt, terwijl de biociden worden ingezet om schadelijke organismen – denk aan insecten en knaagdieren – te verdelgen.
Vroeger werden dit soort middeltjes niet gebruikt, maar tegenwoordig zijn we met zoveel mensen op de wereld dat niet spuiten een ethische kwestie is geworden. Gebruik je geen pesticiden dan is de kans veel groter dat een oogst mislukt en de opbrengst van producten als aardappelen, rijst en maïs verminderen met hongersnood tot gevolg.
Volgens Jan Tytgat is het op dit moment voordeliger om wél bestrijdingsmiddelen te gebruiken bij het verbouwen van ons eten.
Kunnen we pesticiden van groenten en fruit wassen?
Het is altijd een goed idee om je groenten en fruit voor consumptie te wassen, alleen al omdat de producten van boer naar koelkast aardig wat handen passeren.
Met het afspoelen haal je alleen niet alle pesticiden volledig weg. Sommige van die pesticiden lossen alleen op in vet, dus water haalt weinig uit.
Welke groenten en fruit zijn zwaar bespoten?
Veel cijfers komen uit de Verenigde Staten en zijn dus niet altijd toepasbaar op onze groenten en fruit. Wel geven ze een indicatie. In 2022 staan bij de meest bespoten fruitsoorten aardbeien op één. Er wordt gespoten met pesticiden die voorkomen dat beestjes het fruit eten (voordat wij dat kunnen doen).
Spinazie, bladgroenten (altijd je sla wassen!), nectarines, druiven, paprika’s, kersen, perziken, peren, bleekselderij en helaas, ook tomaten volgen daarna op de lijst.
Druiven en aardbeien kun je natuurlijk lastig schillen, maar bij nectarines en perziken gaat dat prima. Doe je dat, dan scheelt dat weer in de inname van pesticiden. Omdat deze groenten en fruit zo kwetsbaar zijn, liggen de gevaren van schimmels, bacteriën en insecten op de loer.
Vandaar dat juist deze soorten flink worden bespoten. En er is een tweede reden volgens de toxicoloog: vooral dit fruit is veel minder lang houdbaar, waardoor het (economisch) verleidelijker wordt om met pesticiden de bewaartijd een boost te geven.
En groenten en fruit met heel weinig pesticiden?
Dat zijn avocado’s, zoete maïs, ananas, uien, papaja, erwten en asperges, maar ook wortels en witlof. Daarvoor geldt dat het risico op bederf een stuk kleiner is. Of biologische producten het antwoord zijn? Het enige verschil is dat er in de biologische landbouw gebruik wordt gemaakt van natuurlijke bestrijdingsmiddelen in plaats van synthetische pesticiden. Maar dat scheelt wel!
‘In de gangbare teelt zijn minstens 240 verschillende bestrijdingsmiddelen toegestaan, voor biologische boeren zijn die chemisch-synthetische middelen verboden. Mede daardoor bevatten biologische producten veel minder pesticiden dan gangbare producten’, aldus een artikel uit 2019 in Trouw.
Zijn die gifstoffen schadelijk voor ons lichaam?
De Europese wetgeving is zeer streng en ziet erop toe dat wij als consumenten niks schadelijks binnenkrijgen. Vooral als je alles met mate eet is er geen reden om bezorgd te zijn. Krijg je toch last van pesticiden, dan uit zich dit vaak in een lichte allergische reactie.
Je krijgt bijvoorbeeld rode vlekken, tranende ogen, of een loopneus. Het beste advies: eet gevarieerd. Neem dan eens een handje kersen, pak een perzik en maak een van deze recepten met aardbeien:
