Tomaat, aubergine, paprika, aardappel… Het klinkt als een doorsnee boodschappenlijstje, maar deze groenten hebben iets gemeen: ze zijn allemaal lid van de nachtschadegroenten-familie.
Die mysterieuze naam roept van alles op – van sprookjesachtige bloemen tot vergiftigde appels – en zorgt soms voor verwarring aan tafel. Tijd om de feiten (en een paar fabels) over deze veelgebruikte groenten op een rij te zetten.
Wat zijn nachtschadegroenten?
Nachtschades – officieel ‘Solanaceae’ – vormen een grote plantenfamilie waar wereldwijd zo’n 2.700 soorten onder vallen. Bekende eetbare leden zijn:
- Tomaat
- Aubergine
- Paprika (inclusief chilipepers)
- Aardappel
Minder eetbare familieleden? Denk aan tabak of de giftige wolfskers; die laten we liever links liggen. De groenten daarentegen eten we het liefst elke dag. Ze hebben niet per se dezelfde smaak of vorm, maar wél dezelfde botanische roots.
De naam ‘nachtschade’ komt vermoedelijk van de traditionele geneeskunde, waarin sommige (giftige) soorten ‘s nachts pijnstillend werkten. Spannend, maar jouw pastasaus is gelukkig veilig.
En die ‘gifstoffen’ dan?
Rond nachtschades hangt een hardnekkig gezondheidsmysterie. De boosdoener: solanine (en z’n soortgenoten). Dit zijn bitterstoffen die planten beschermen tegen vraat. In grote hoeveelheden kunnen ze klachten veroorzaken, maar: in rijpe tomaten, gewone aubergines of gekookte aardappels zitten zulke lage concentraties, dat je er bij normaal gebruik niks van merkt. Alleen bij uitgelopen of groen geworden aardappels is het wél slim om alert te zijn – die gooi je dus liever weg.
Ook het pittige stofje in chilipepers, capsaïcine, krijgt weleens de schuld van maagklachten. Maar in normale hoeveelheden is het niet schadelijk – sterker nog, het geeft je bloedsomloop een boost én maakt endorfines vrij. Hallo, keukengeluk!
Kan ik er gevoelig voor zijn?
Sommige mensen merken dat nachtschadegroenten bij hen minder goed vallen. Denk aan gewrichtsklachten, huidreacties of buikpijn. Hoewel wetenschappelijk bewijs voor zo’n verband dun gezaaid is, kan overgevoeligheid natuurlijk persoonlijk zijn. Krijg jij klachten na een flinke portie aubergine of tomatensaus? Dan kun je het gerust een tijdje zonder proberen. Maar voor de meeste mensen geldt: nachtschades zijn juist voedzaam én veelzijdig.
Voedzaam én veelzijdig
Tomaten zitten vol vitamine C en lycopeen, paprika’s zijn echte vitaminebommen, aubergines leveren vezels en antioxidanten en aardappels bevatten kalium en B-vitamines. Niet gek dus dat deze groenten zo geliefd zijn in keukens over de hele wereld – van curry’s en caponata tot friet, caprese en chili.
En dat is nog niet alles: nachtschades zijn ware culinaire kameleons. Aubergine neemt smaken op als een spons, paprika geeft bite én kleur, tomaat brengt frisheid en umami, en aardappel… die doet gewoon altijd mee.
Ook leuk in de moestuin
Heb je groene vingers? Dan kun je veel nachtschades zelf kweken. Tomaten en paprika’s doen het goed in potten op het balkon of in een kas, aubergine vraagt wat meer warmte, en aardappels zijn verrassend makkelijk in een verhoogde bak. Let wel op: nachtschadeplanten houden van zon, en sommige soorten zijn wat gevoeliger voor ziekten. Maar een zelfgeoogste tomaat – warm van de zon – is het allemaal waard.
Bekijk ook: 11 vergeten groenten om terug op je radar te zetten + recepten