Vasten is populair. En dan vooral ‘intermittent fasting’ ofwel intervalvasten. Het betekent dat je dagen van vasten en niet vasten afwisselt. Boeken hierover worden bestsellers en in veel media gaat het over de gezondheidsvoordelen. De vraag is of dat vasten wel zo effectief is. Of is het gewoon de volgende afvalhype?
Vasten om religieuze of spirituele redenen is duizenden jaren oud. Maar artsen houden ons al jaren voor dat maaltijden overslaan om af te vallen voor de lange termijn geen verstandige keuze is. Nu klinkt er weer een ander geluid. Een groeiende groep mensen claimt dat ze afvallen door korte periodes van heel weinig eten af te wisselen met periodes van normaal eten, ofwel intermitterent vasten (IV).
SOORTEN DIEET
Het 5:2 dieet, waarop bestseller ‘Het vasten-dieet’ van de Engelse tv-omroeper/doctor Michael Mosley is gebaseerd, houdt in dat je 5 dagen normaal eet en 2 dagen niet meer dan 500 (vrouwen) of 600 (mannen) calorieën. Het 4:3 dieet is vergelijkbaar. Hierbij vast je om de dag. Bij het 16:8 dieet vast je 16 uur, bijvoorbeeld van 20 uur tot de volgende dag 12 uur, daarna gevolgd door twee gezonde maaltijden.
IV-voorstanders claimen dat dit eetpatroon veel voordelen heeft. Omdat je het niet elke dag doet, is het makkelijker je eraan te houden. En het besef dat je de volgende dag weer normaal kunt eten, helpt je doorgaan. Sommige wetenschappers zijn van mening dat IV ook van invloed kan zijn op onze stofwisseling. Met deze manier van eten zouden we méér vet verbranden.
WERKT HET?
Dr. Alex Johnstone, specialist op het gebied van stofwisseling en obesitas bij de Universiteit van Aberdeen, gelooft dat IV-diëten de calorie-inname beperken. ‘Uit mijn eigen onderzoek komt naar voren dat mensen op niet-vastendagen de caloriebeperking niet volledig inhalen. Je krijgt dus uiteindelijk minder calorieën binnen. Voor sommigen werkt een IV-dieet dus wel.’
Ze verwijst ook naar een studie van de Universiteit van Zuid-Australië (2014), naar mensen met overgewicht. Tussen mensen die 8 weken een gangbaar dieet volgden en mensen die een IV-dieet – 1 week vasten, 1 week niet – volgden, was na een jaar géén verschil in gewichtsverlies te zien. Andere experts geloven dat het complexer ligt. Voedingsdeskundige dr. Rafe Bundy zegt dat door vasten de insulineniveaus dalen en je lichaam overschakelt op het verbranden van meer vet. ‘Als je koolhydraten eet, stijgt je insulineniveau ter compensatie. Dat ‘vertelt’ je lichaam om vet op te slaan,’ verklaart hij. ‘Als je blijft eten, en dan vooral geraffineerde koolhydraten zoals suiker, blijft je lichaam koolhydraten verbranden en vet opslaan. Wanneer je vast, dalen je insulinelevels voor langere tijd. Een metabolische verschuiving om vet te verbranden dus!’
ZIJN ER MINPUNTEN?
Het advies is om voorzichtig om te gaan met IV-diëten. Langdurig vasten kan gevaarlijk zijn en ervoor zorgen dat het lichaam geen vet, maar spieren verbrandt. Soms overeten mensen zich op niet-vastendagen. Uit de Zuid-Australische studie komt naar voren dat mensen die een normaal caloriebeperkt dieet volgen in het algemeen gezonder eten dan de IV-eters. De Nationale Gezondheidsdienst in Groot- Brittannië waarschuwt dat maaltijden overslaan duizeligheid, prikkelbaarheid, hoofdpijn, slapeloosheid, slaperigheid, slechte adem en uitdroging kan veroorzaken.
LANGE TERMIJN
Wat als je je streefgewicht hebt bereikt? Ga je door, dan is dat mogelijk slecht voor je lichaam. En als je in je oude eetgewoonten vervalt, zitten de kilo’s er zo weer aan. Michael Mosley – zijn boek is ook een verslag van zijn eigen ervaringen – voorkwam dit door zich daarna aan het 5:2 dieet te houden, met 1000 calorieën op de vastendagen. Zo hield hij het beter vol.
CONCLUSIE
Voor mensen met overgewicht heeft afvallen veel gezondheidsvoordelen. Sommigen vinden een dieet van afwisselend vasten en niet vasten makkelijker vol te houden dan elke dag een caloriebeperkt dieet volgen. Om te bepalen of IV méér gezondheidsvoordelen heeft, om de effectiviteit te meten, te bepalen welke IV-versie de beste is en wat de bijwerkingen op lange termijn zijn, is langdurig onderzoek onder een grotere groep mensen nodig.
TEKST SUE QUINN BEWERKING MARION DE BOER FOTOGRAFIE ISTOCK
