Nederlanders staan te boek als èchte aardappeleters. Maar wist je dat de heilige drie-eenheid van aardappels, vlees en groente eigenlijk relatief nieuw is. Pas in de 18e eeuw kwam de aardappelteelt goed op gang in Nederland. De aardappel was een welkome afwisseling, omdat we in die tijd voornamelijk rogge aten. Inmiddels zijn er enorm veel rassen. En er komen nog steeds nieuwe rassen bij, rassen die beter bestand zijn tegen ziekten. Wij zetten er een paar op een rijtje.
Vastkokende aardappels
Nicola
Goed verkrijgbare vastkokende aardappel, zowel regulier als biologisch geteeld. Lekker in salades, om te grillen of te bakken. Officieel een middenlaat ras, maar eigenlijk het hele jaar door verkrijgbaar.
Bevelander
In de jaren 60 één van de populairste aardappels in Nederland. Maar door z’n onregelmatige oppervlak uit de gratie geraakt. Inmiddels wordt deze smakelijke vaste aardappel op een aantal plekken weer geteeld (o.a. bij de Aardappelhof.nl).
Muizen
Vaste tot lichtbloemige aardappel die al vroeg verkrijgbaar is. In Noord-Holland komen ze vooral uit de omgeving van Andijk en Broek op Langedijk en heten ze Andijker of Langedijker muizen.
Opperdoezer ronde
De opperdoezer ronde is echt een begrip onder de aardappelliefhebbers. Het geelwitte vruchtvlees is stevig en heeft een uitgesproken smaak. De opperdoezer is een vroege vaste aardappel en uitstekende geschikt voor salades. Kook hem in de schil en pel hem eventueel daarna.
Bloemige aardappels
Agria
Vaste tot lichtbloemige late aardappel. Wat mij betreft de beste frietaardappel. Ook biologisch verkrijgbaar maar die zijn stukken kleiner en daarom wat minder handig voor frieten.
Alpha
Mooie kruimige aardappel. Al in het voorjaar te krijgen uit het buitenland maar van oorsprong een late soort. Ook goed biologisch verkrijgbaar. Lekker voor om te pureren of te koken.
Bildstar
Zeer bekende goed smakende aardappel met licht rode schil. Licht bloemig en wordt vanaf september geoogst. Geschikt om te koken en te bakken. Deze aardappel wordt ook wel de luie huisvrouwaardappel genoemd omdat er praktisch niks mee mis kan gaan. Je kunt hem ‘uren’ doorkoken zonder dat ie uit elkaar valt.
Dore’s
Bloemige, zeer vroege aardappel met een lekker volle aardappelsmaak. Komt al in juni van het land. Prima aardappel voor puree en zomerse stamppotjes.
Eigenheimers
Bloemige late aardappel die in Noord-Nederland ook wel Borgers worden genoemd. Later in het seizoen is de aardappel zeer bloemig
Koopmans blauwe
Dit ras uit 1937, genoemd naar de oorspronkelijke teler C. Koopman, is lichtgeel en bloemig (melig) van structuur. Het is een kruising van Alpha en Zeeuwse Blauwen. De smaak is uitstekend en daarom zijn er steeds meer telers die de aardappel verbouwen.
Liever bio
Om goed te kunnen groeien, hebben bintje, bildtstar en eigenheimer veel gewasbeschermingsmiddelen nodig. De corine, doré, escort, alpha en santé kunnen toe met minder hulpmiddelen. Al jaren wordt gezocht naar lekkere, ziektebestendige aardappelen. Sommige soorten zoals bionica en sarpo mira zijn sinds een paar jaar te koop. Nog nieuwere rassen zijn carolus, connect en vitabella. In de reguliere teelt wordt sowieso flink gespoten, dus wie een verantwoorde aardappel wil, kiest voor een biologische.
Vroege of late piepers
Vroege aardappels worden van juni t/m augustus geoogst en worden ‘nieuwe aardappels’ genoemd. Late aardappels komen van september t/m december van het land. Omdat aardappels tot wel een jaar houdbaar zijn in koelhuizen, kunnen we ze het hele jaar door eten. In de loop der tijd verandert het zetmeelgehalte én daarmee ook de kook- en bakeigenschappen van de aardappel.
Allemaal anders
Er zijn aardappels die stevig blijven na het koken: de vastkokers en aardappels die uit elkaar vallen als ze gaar zijn, de loskokende of kruimige aardappels. De eerste is perfect om te bakken, roosteren of gekookt in een salade. Kruimige aardappels doen het goed in een smeuïge puree of gekookt als begeleiding van jus. Ook zijn er rassen die ertussenin zitten. Die zijn prima voor friet en chips.
In het donker
De aardappel behoort tot de nachtschadefamillie, net als de tomaat, paprika en aubergine. Veel familieleden van deze plant bevatten giftige alkaloïden, groene delen van aardappels ook. Bewaar aardappels daarom altijd op een koele, droge en donkere plaats, want licht zorgt voor de vorming van deze gifstoffen in de aardappel. Eet geen groene aardappels en snijd kleine stukken groen er ruim af.
